คเณศจตุรถี 2568 ไป “มู” ที่ไหนดี! 

พระคเณศ

เป็นอีกหนึ่งงานใหญ่ ที่เหล่าสาวกแห่งองค์พระพิฆเนศพลาดไม่ได้เด็ดขาด และตัดปัญหาเรื่องที่ว่าและจะไปมูที่ไหนดีออกไปได้เลย เพราะในGod’s City โดย Nai Mu กรูรูสายมูผู้มีเรื่องเล่ามากมายจากเว็บต์ไซต์และเพจ Ticy City จะพาสายมูและไม่มูทุกเพศ ทุกวัย จะมาเฉลย ว่า คเณศจตุรถี 2568 ไป “มู” ที่ไหนดี! 

เป็นที่ทราบกันดีว่า วันขึ้น 4 ค่ำเดือน 10 ปีนี้ ซึ่งตรงกับวันพุธที่ 27 สิงหาคม 2568 คือวันแรกของ “เทศกาล คเณศจตุรถี” เพื่อเฉลิมฉลองบูชาพระคเณศครั้งใหญ่ในรอบปี โดยเทศกาลนี้จะกินเวลาราว 1 สัปดาห์  และส่งเสด็จคืนสวรรค์ในพิธีวันสุดท้าย ก็แล้วแต่ว่าใครจะเลือกจบพิธีในวันไหน อาจจะ1 วัน 3 วัน 5 วัน หรือ 7 วัน สุดแล้วแต่ความพอใจ แต่ Nai Mu ขอบอกว่าพิธีในวันสุดท้ายเรียก คเณศวิสรฺชน (Ganesh VisarJan) คือ การนำเทวรูปพระคเณศที่สร้างจากดินเหนียวไปลอยน้ำ เพื่อให้รูปปั้นนั้นละลายคืนสู่ธรรมชาติ เป็นการสมมติว่า ท่านคืนสู่เทวโลก  เชื่อกันว่า การเสด็จสู่โลกในช่วงนี้ จะมีความใกล้ชิดกับผู้คนมากที่สุด ! 

ทั้งนี้ ทั่วโลก ทุกภาคส่วน ไม่ว่าจะเป็นบ้านเรือน , สำนักงานเอกชน , รัฐบาล , เทวาลัย, ตำหนักทรง จะทำการเฉลิมฉลองและบูชาองค์พระพิฆเนศด้วยพิธีเล็ก-ใหญ่ต่างกันไป  ทั้งด้วยการสวดมนต์ ถวายระบำรำฟ้อนกันอย่างครึกครื้น  

และเหตุที่ปั้นรูปจากดินเหนียว  เพราะสมัยก่อน ชาวบ้านในอินเดียไม่ได้มีเทวรูปไว้บูชาตามบ้านเรือนอย่างสมัยนี้  จึงได้ยึดเอาอย่างโบราณมาถึงทุกวันนี้ ด้วยการนำดินเหนียวมาปั้นเป็นเทวดาสมมติ  ซึ่งทุกวันนี้อาจจะสะดวกขึ้น ไม่ว่าจะหาซื้อหรือจัดทำเทวรูปจากวัสดุที่ละลายในน้ำได้เพื่อใช้ในงานนี้  หลังจากนำเทวรูปนั้นมาประกอบพิธีบูชา 16 ขั้นตอน ตามพีธีกรรมในศาสนาฮินดูแล้ว 

อาจารย์ คมกฤช อุ่ยเต๊กเค่ง เคยกล่าวถึงบุคคลหนึ่ง ที่ทำให้เทศกาลคเณศจตุรถี เป็นหนึ่งมิติทางการเมือง มีชื่องานแปลไทยว่า “งานเทศกาลพระคเณศสำหรับคนทั้งหลาย” ! กล่าวคือ ในปี ค.ศ. 1893 ตอนนั้น รัฐบาลอังกฤษปกครองอินเดีย และมีกฎห้ามชุมนุมในที่สาธารณะเพื่อป้องกันการต่อต้าน “ท่านโลกมันยะ พาล คงคาธรดิลก” (Lokmanya Bal Gangadhara Tilak) นักเคลื่อนไหวทางการเมืองสังคม ซึ่งเรียกร้องเอกราชของอินเดีย เห็นว่า พระคเณศเป็นเทพที่ชนทุกชั้นเข้าถึงได้  ไม่มีข้อจำกัดในการบูชา จึงใช้เทศกาลนี้ดึงชนทุกชั้นออกมาใช้ชีวิตรวมตัวในท้องถนน เป็นการแสดงออกแบบสันติวิธีทางการเมืองเพื่อต่อต้านอังกฤษไปในตัว และการรวมตัวในวันสุดท้าย คือ ต้นแบบของเทศกาลคเณศจตุรถี ในปัจจุบันนี้ ! 

การบูชา 16ขั้นตอน

การบูชาตามแบบฮินดู นั้นประกอบด้วย 16 ขั้นตอน (Shodashopachara Puja) เป็นการแสดงความเคารพและสักการะต่อเทพเจ้า เพื่อการแสดงความจงรักภักดี และขอพรจากเทพเจ้า โดยแต่ละขั้นตอน จะประกอบด้วยมนตร์บูชาต่างๆ เริ่มจาก 

อวาหนะ (Avahana): การอัญเชิญเทพเจ้ามาประทับ.

อาสนะ (Asana): การจัดเตรียมที่ประทับ (อาสนะ) สำหรับเทพเจ้า.

ปาทยะ (Padya): การถวายน้ำเพื่อชำระล้างพระบาทของเทพเจ้า.

อัรฆยะ (Arghya): การถวายน้ำดื่ม.

สนาณะ (Snana): การถวายน้ำเพื่อสรงน้ำ (อาบน้ำ).

วาสตระ (Vastra): การถวายเครื่องแต่งกายหรือเครื่องประดับ.

อุปวีตะ (Upaveeta): การถวายด้ายมงคล (สายสิญจน์).

อนุเลปนะ (Anulepana): การประพรมน้ำหอมหรือทาเครื่องหอม.

ปุษปาญชลี (Pushpanjali): การถวายดอกไม้.

ธูป (Dhupa): การจุดธูป.

ทีป (Dipa) หรือ อารตี (Aarti): การจุดประทีป (ไฟ) และการวนประทีป.

ไนเวทยะ (Naivedya): การถวายอาหารและเครื่องดื่ม.

นมัสการ (Namaskara): การแสดงความเคารพด้วยการกราบ.

ปริกรรม (Parikrama): การเดินเวียนเทียนรอบเทวรูป.

สตุติ (Stuti): การสวดสรรเสริญเทพเจ้า.

วิศัชนา (Visarjana):การส่งเสด็จเทพเจ้ากลับ. 

ในบทสวด นามพระคเณศ (Ganesa) มีมากมายถึง 108 พระนาม ชื่อที่คนไทยคุ้นเคยกัน เช่น  พระพิฆเนศวร , พระคณปติ , พิไลลาร์ ,วินายกะ, ลัมโพทร  ฯลฯ

ห้ามมองพระจันทร์ ! 

ข้อห้ามสำหรับคืนคเณศจตุรถี คือ ห้ามมองพระจันทร์ ใครเผลอไปมองเข้า ญาติพี่น้องและเพื่อนๆ ก็จะพากันก่นด่า ซึ่งเชื่อว่าจะพ้นคำสาปสิ่งอัปมงคลทั้งปวง! ภาพคเณศจตุรถี ม.ศิลปากร  วิทยาเขตสนามจันทร์ นครปฐม ที่ผ่านมา 
ข้อห้ามสำหรับคืนคเณศจตุรถี คือ ห้ามมองพระจันทร์ ใครเผลอไปมองเข้า ญาติพี่น้องและเพื่อนๆ ก็จะพากันก่นด่า ซึ่งเชื่อว่าจะพ้นคำสาปสิ่งอัปมงคลทั้งปวง! 

มีเรื่องเล่ากันว่า พระคเณศ กลับจากงานเลี้ยงในเทวสโมสร กินจนอิ่มหนำสำราญ  พาร่างพุงพลุ้ยขี่หนูกลับเขาไกรลาศ ระหว่างทาง พระจันทร์ เห็นพระองค์พลางคิด เทวดาที่ไหนมีหัวเป็นช้าง ร่างอ้วนเกินขนาด ขี่หนูตัวเล็ก ระหว่างทางไปเจองูตัวหนึ่ง เลื้อยตัดทางหนูเดิน  จนหนูต้องแตะเบรกกะทันหัน งานนี้เลยทำให้พระคเณศ ล้ม ตีลังกาลงกับพื้น  พุงแตก เท ขนม อาหาร จนเต็มทั่วบริเวณไปหมด ด้วยความเสียดาย พระคเณศจึงโกยทุกอย่างกลับเข้าใส่พุง แล้วจับเอางูตัวนั้นมารัดหน้าท้องกันไม่ให้ขนมหลุดร่วงลงอีก   

พระจันทร์เห็นภาพดังกล่าวก็หลุดขำ ปล่อยก๊าก พระคเณศได้ยินก็เลยเอางาขว้างไปที่พระจันทร์ ทำให้โลกมืดสนิท ไม่มีแสงจันทร์สาดส่อง เหล่าเทวดาทั้งหลายจึงพากันไปวิงวอนให้พระคเณศช่วยถอนงาออก พระคเณศเมื่อคลายความโกรธแล้ว จึงยอมถอนงา พร้อมบอกว่า พระจันทร์ก็ต้องรับโทษ ไม่กลมดังเช่นทุกคืน  ต้องมีเว้าแหว่งทุกครึ่งเดือนเป็นคืนข้างแรม ส่วนใครที่มองพระจันทร์ ในคืนคเณศจตุรถี ต้องเกิดเป็นจัณฑาล ! ซึ่งเป็นคำสาปที่รุนแรงในหมู่ผู้เคร่งครัดในระบบวรรณะ 

ตั้งพิกัด ปักหมุด มู ได้เลย 

โดยพิกัดเหล่านี้ เป็นเพียงตัวอย่างและทางเลือกสำหรับคนที่จะไปร่วมงาน

อินเดียฝ่ายเหนือ สมาคมฮินดูสมาช , วัดเทพมณเฑียร, วัดพระวิษณุ 

อินเดียฝ่ายใต้ วัดพระศรีมหาอุมาเทวี (วัดแขกสีลม) 

สำหรับงาน Vinayagar Charthurthi ทุกปี ที่วัดพระศรีมหาอุมาเทวี หรือวัดแขกสีลมในตอนเย็นหลังจากพิธีเสร็จ จะมีการอัญเชิญองค์พระพิฆเนศวรออกแห่ในเส้นทางถนนปั้น โดยทางวัดจะมีการแจกเหรียญให้แก่สานุศิษย์ที่มารอสักการะฟรี  พิเศษปีนี้ ! สำหรับผู้ไม่สามารถมาร่วมงานตอนกลางคืนได้  ในวันพุธที่ 27 สิงหาคม (เพียงวันเดียว) ถาดบูชาของทางวัด จะเพิ่มเติมแจกเหรียญพระคเณศให้กับศิษยานุศิษย์ตั้งแต่เช้า  

ด้านสมาคมวิศวะฮินดูปาริชาด ซึ่งมีกิจกรรมนี้ต่อเนื่องมาหลายปี ได้ปรากฏในกิจกรรมของสมาคมแล้ว 

เทวาลัยพระพิฆเนศศรีมันต์คณปติ ที่ภูเก็ต จะมีงานตั้งแต่ 27-31 สิงหาคม 2568 โดยวันสุดท้าย  เวลา 17.00 – 19.00 น. จะมีพิธีส่งเสด็จพระพิฆเนศลงทะเล (Visarjan) ณ หาดราไวย์ เพื่อเป็นสัญลักษณ์ของการเสด็จกลับสู่เขาไกรลาศ 

ภาควิชาปรัชญา คณะอักษรศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร วิทยาเขตจังหวัดนครปฐม ได้จัดงานคเณศจตุรถีมาหลายปีติดต่อกัน  ตั้งแต่อาจารย์คมกฤช อุ่ยเต็กเค่ง ยังมีชีวิตอยู่ ปีนี้ก็เช่นกัน

และสำหรับมหาวิทยาลัยศิลปากร วังท่าพระ (หน้าพระลาน) ปีนี้จะเป็นปีแรกที่จัดงาน พร้อมชวนแต่งกายอย่างอินเดียร่วมงาน คเณศจตุรถี ครั้งแรก ในวันที่ 26 ส.ค. 68 เริ่มเวลา 18.00 น. ณ สวนแก้ว และลานหน้าองค์พระพิฆเนศ มหาวิทยาลัยศิลปากร วังท่าพระ

นอกจากนี้ยังคงมีวัด เทวาลัย ตำหนักต่างๆ อีกหลายแห่ง … และไม่ว่าจะอยู่ที่แห่งใด Nai Mu ขอบอกว่าเหล่าผู้ศรัทธาสามารถจะไปนอบน้อมต่อองค์พระคเณศ และน้อมส่งองค์ท่านสู่เทวโลกร่วมกันได้

เรื่อง : โดย   Nai Mu