พฤศจิกายน 9, 2024
ticycity.com
Fashion Trends

เสื้อสงกรานต์ลายดอก เอาแบบมาจากเสื้อฮาวาย

เรื่อง: จักรกฤษณ์ สิริริน         

A model walks on the sidewalk of Hollywood Blvd during the Gucci Love Parade fashion show in Los Angeles, California, U.S., November 2, 2021. REUTERS/Mario Anzuoni

จำได้ว่าเคยมีดราม่าประมาณแบรนด์ห้องเสื้อชั้นนำเอาลายเสื้อสงกรานต์ไทยไปเป็นแฟชั่นบนรันเวย์ ก็จะมีคนเฉลยว่านั่นมั่นลายเสื้อฮาวายเกิดก่อนเป็นร้อยปี

“สุจิตต์ วงษ์เทศ” กล่าวว่า เสื้อลายดอกไม่ใช่ประเพณีพื้นเมืองอุษาคเนย์ และแน่นอนไม่ใช่ไทย แต่รับจากที่อื่น เช่น อินเดีย จีน เพราะเสื้อลายดอกที่แพร่หลายทุกวันนี้ มีต้นแบบจากประเพณีตะวันตก คือเสื้อฮาวายจากเกาะฮาวาย รัฐหนึ่งของสหรัฐอเมริกา

“สงกรานต์สมัยก่อน พวกไพร่แต่งตัวตามมีตามเกิด หรือที่คิดว่างามของยุคนั้นๆ มีร่องรอยอยู่ในนิราศเดือน ของเสมียนมี กวีสมัย ร.3 สะท้อนรสนิยมเล่นสงกรานต์ของคนในยุคต้นกรุงเทพฯ ว่าแต่งตัวตามสะดวกสบาย และตามลักษณะชนชั้น ชุดไทยหรือเสื้อคอกลมลายดอกที่ทางการกำหนดให้ต้องแต่งในสงกรานต์ แบบแผนนี้ไม่เคยพบอยู่ในสังคมชาวไทยสยามยุคก่อนๆ เช่น ยุคอยุธยา แต่เพิ่งมีขึ้นสมัยหลังเพื่อแสวงหาอัตลักษณ์ไว้เป็นเครื่องยึดเหนี่ยวร่วมกัน” สุจิตต์กล่าว

อย่างไรก็ดี มีความเชื่อโบราณเกี่ยวกับเสื้อลายดอกแรกแย้ม สื่อถึงการเริ่มต้นสิ่งดีๆ ในวันปีใหม่ไทย สีสันสดใสให้ความรู้สึกสดชื่นเบิกบาน

จุดสังเกตความแตกต่างระหว่างเสื้อสงกรานต์ลายดอกของไทย กับเสื้อฮาวายลายดอก คือคอปก โดยเสื้อลายดอกแบบไทยไทยจะมีปกชั้นเดียว ขณะที่ดีไซน์ของฮาวายใช้เสื้อคอปกสองชั้น

เสื้อฮาวายแบบที่ Elvis Presley ใส่แสดงในหนัง Blue Hawaii นั้น เป็นเสื้อคอปก 2 ชั้น เดิมเสื้อฮาวายใช้ผ้ากิโมโนของญี่ปุ่นซึ่งมีลวดลายต่างๆ มาตัดเป็นเสื้อ ต่อมาใช้ผ้าชนิดอื่นๆ พร้อมทั้งเพิ่มลวดลายต่างๆ ที่หลากหลาย

โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ลายดอกขิง ลายดอกเบิร์ดออฟพาราไดซ์ และลายดอกชบา ที่ให้บรรยากาศของหมู่เกาะทรอปิคคาน่าที่มีอากาศอบอุ่น นิยมใส่ระหว่างท่องเที่ยวพักผ่อน แล้วแพร่หลายไปทั่วโลก โดยเฉพาะอย่างยิ่ง “พี่ไทย”

มีผู้สันนิษฐานว่าเสื้อลายดอกสงกรานต์ไทย มีต้นแบบคือเสื้อฮาวายที่ Elvis Presley ใส่แสดงในหนัง Blue Hawaii ซึ่งมาพร้อมกระแสหนัง Blue Hawaii และแผ่นเสียง Blue Hawaii ของ Elvis Presley

ขณะที่อีกกระแสบอกว่า เสื้อฮาวายได้เข้ามาปะปนกับเสื้อคอกลมลายดอกของไทยที่มีอยู่ก่อนหน้านั้นแล้ว

อย่างไรก็ดี เสื้อฮาวายแบบดั้งเดิมนั้น มาจากรัฐฮาวาย ประเทศสหรัฐอเมริกา โดยมีลักษณะเป็นเสื้อเชิ้ตแขนสั้น มีปก 2 ชั้น มาพร้อมลวดลายสุดจัดปลัดขิก ถือกำเนิดขึ้นครั้งแรกต้นทศวรรษที่ 1930 จากการคิดค้นของชาวญี่ปุ่นที่อพยพไปอาศัยอยู่ที่เกาะฮาวาย

เดิมใช้ลายแบบผ้ากิโมโนสีพื้น พิมพ์ลวดลายขนาดเล็ก เนื้อผ้าบาง ระบายความร้อน ซับเหงื่อดี แห้งเร็ว ทำให้ได้รับความนิยมทั่วฮาวาย เนื่องจากภูมิอากาศร้อนจัดทำให้ไม่เหมาะที่จะใส่เสื้อผ้าแบบอื่น

เสื้อเชิ้ตฮาวาย จึงได้รับการยอมรับให้ใส่ในบริษัทและสำนักงานข้าราชการแบบเป็นทางการ ต่อมาลวดลายได้แพร่หลายความนิยมไปสู่นักท่องเที่ยวที่ได้มีโอกาสเดินทางมาท่องเที่ยวที่ฮาวาย โดยมักจะซื้อเสื้อฮาวายเป็นของที่ระลึกกลับไปแทบทุกคน

เส้นทางเสื้อฮาวายในวัฒนธรรมร่วมสมัย เช่น หนังเรื่อง Romeo and Juliet ที่เดอะแก๊งสวมใส่เสื้อฮาวายสัญลักษณ์ชาวแก๊งม่วนซื่นกันไป

ถ้าพูดถึงเสื้อสงกรานต์ไทยลายดอก ก็แน่นอนว่า เสื้อต้องพิมพ์ลายดอกพร้อยสีสันสดใส ทำให้นึกไปถึงเสื้อลายดอกสีฉูดฉาดแบบพัทยา สมุย มากกว่าลายต้นหมากต้นปาล์ม หรือหมากพร้าว และลายชายหาดเกาะแก่งที่มีให้เห็นในแบบเสื้อฮาวาย

ขณะเดียวกัน เสื้อฮาวายหลายแพทเทิร์นก็มีลายดอกแปร๋นแหลนพิมพ์ในเนื้อผ้าด้วย ดังนั้น หากจะกล่าวว่า เสื้อฮาวายลายดอก กับเสื้อลายดอกสงกรานต์บ้านเราไม่มีความแตกต่างกัน ก็น่าจะพูดได้

แต่ถ้าจะหาความแตกต่างจริงๆ ก็อาจเป็นว่า เสื้อสงกรานต์เอาแพทเทิร์นเสื้อฮาวายมาจัดหนักใส่ดอกแบบจัดเต็มเพื่อให้เข้ากับเทศกาลแรงๆ อย่างสงกรานต์บ้านเรา โดยยังคงคอนเซปต์ลวดลายที่พร้อยไปทั้งตัว บวกกับสีสันสดใสต้อนรับซัมเมอร์ไทม์

ด้วยโทนสีที่ไร้การควบคุม เน้นสีร้อน แซมสีเย็นที่ร้อนแรงเช่นน้ำเงินเข้ม ทำให้แลดูฉูดฉาดกว่าเสื้อฮาวายไปมากทีเดียว ขณะที่งานพิมพ์ลายก็มักเป็นดอกไม้มากกว่าลายอื่น

ซึ่งโดยพื้นเพแล้ว เสื้อทั้งสองแบบ ผ่านรากฐานการตัดเย็บจากเนื้อผ้าเหมือนกันคือเน้นบางเบาโปร่งสบาย บวกลวดลายดอกชบาบาน และแพทเทิร์นแบบเชิ้ต

Portrait of Young Asian couple in summer outfits and holding water gun isolated on blue background with copy space. Songkran festival.

ดังนั้น การที่จะหาว่าเรียกเสื้อแฟชั่นลอกเสื้อสงกรานต์ไทยไป หรือเสื้อสงกรานต์ไทยลอกเสื้อฮาวายก็แล้วแต่สติปัญญาของแต่ละคน

แต่ขออย่างเดียว อย่างเคลมว่า เสื้อสงกรานต์ลายดอกของไทย เป็นต้นแบบของเสื้อฮาวายลายดอก แบบนี้จะเรียกว่าขำกลิ้ง

เพราะการเรียกเสื้อสงกรานต์ หรือเสื้อฮาวาย ก็แล้วแต่จะเรียก เพราะนอกจากแบบปกที่กล่าไปแล้ว ว่าเสื้อฮาวายต้องมีปกสองชั้น ส่วนเสื้อสงกรานต์จะมีปกชั้นเดียว หรือไม่ก็เป็นแบบเสื้อคอกลมลายดอกแบบติดกระดุม

เพราะบางคนก็อาจบอกว่าเสื้อทั้งสองแบบนั้นมันคือกัน

แต่พ่อค้าแม่ขาย ที่ขายเสื้อเชิ้ตลายดอกลายเดียวกัน สีเดียวกัน ร้านหนึ่งอาจเรียกเสื้อสงกรานต์ แต่อีกร้านอาจเรียกเสื้อฮาวายก็สามารถเรียกได้ตามสะดวก

Images: Pixabay

Leave feedback about this

  • Rating

Art & Event, Culture

“BANDAI S

Movement, Voice

‘งานบาซาร

Movement, Voice

River Fes

Destination, Food

‘บุฟเฟ่ต์

Movement, Voice

จิม ทอมป์

Culture, God's City

พระแม่อุม

X